Şanzıman Nedir? Nasıl Çalışır?
09-07-2018
17:33
Vites kutusu olarak da bilinen şanzıman, araçlarda motordan aldığı dönme gücünü tekerleklere iletir. Şanzıman aracın hareket edebilmesi için gerekli olan "tork” değerinin iletilmesini sağlar.
Motorlu araçlarda, hızı değiştirmeye yarayan bir dişliler topluluğu olan şanzıman, vites kutusu olarak da bilinir. Motorun ürettiği gücü, aracın hareket etmesini sağlamak için kullanan şanzıman; hızın sabit kalmasını, aracın geri gitmesini, tork hızının ayarlanmasını, aracın dururken çalışır durumda kalmasını ve en önemlisi yakıt tasarrufu yapılmasını sağlar. Şanzıman sisteminin; manuel, yarı otomatik ve otomatik olmak üzere 3 çeşidi vardır.
Manuel Şanzıman
Manuel şanzımanı olan araçlarda vites, aracı kullanan kişi tarafından değiştirilir. Bu sistemi kullanan araçlarda debriyaj pedalı çok daha fazla kullanılmaktadır. Çünkü manuel araçlarda vites değiştirilirken motordan tekerleklere giden güç iletimini kesmek için önce debriyaja basılır. Vites değiştirildikten sonra debriyaj pedalı bırakılarak yeni vites seviyesinin tekerleklere iletilmesi sağlanır. Manuel şanzımanda; kavrama, volan, debriyaj çatalı, bilezik, çıkış mili, dişli gibi parçalardan oluşmaktadır.
Yarı Otomatik Şanzıman
Yarı otomatik vitesli araçlarda 2 adet krank mili bulunur. Krank milinin biri 1., 3. ve 5. viteslere geçişi sağlarken, diğer krank mili 2., 4. ve 6. viteslere geçişi sağlamaktadır. Krank milinin görevini ve debriyaj sistemini yakından incelemek için yedek parça çeşitlerinin görevlerine yer verdiğimiz Aracınızın Yedek Parçalarını Yakından Tanıyın blog yazımızı inceleyebilirsiniz.
Otomatik Şanzıman
Otomatik şanzıman, vites değiştirme işleminin otomatik olarak gerçekleştirildiği şanzıman tipidir. Otomatik şanzıman mekanizması ve tork konvertörü araç hızına göre vites değiştirme işini debriyaj pedalına ihtiyaç duymadan yapar.
Şanzıman Nasıl Çalışır?
Şanzıman nasıl çalışır? sorusuna bir dizi anlaşılması zor teknik ifadeyle yanıt vermektense, şanzımanı oluşturan parçaları tanımak, şanzımanın çalışma prensibini daha kolay anlamanızı sağlayacaktır. Manuel, yarı otomatik ve otomatik şanzımanlarda farklı parçalar olsa da şanzıman mekanizmasının temeli; vites kutusu, tork ve hız değiştiriciden oluşur. Şimdi gelin bu parçaları yakından tanıyalım:
Çıkış Mili
Çıkış mili; vites dişlileri ve senkromeçlerin bulunduğu bir parçadır. Mil üzerinde, vites dişlilerinin her biri grup dişli düzenine bağlantılıdır. Motordan hareketi alan çıkış mili, grup dişlisi ve vites dişlilerine iletim yapar.
Prizdirek Rulmanı
Şanzımanın ortasında, çıkış milini üzerinde taşıyan parçadır. Prizdirek rulmanı ya da mili, kavramadan aldığı hareketi üzerindeki dişli grubu vasıtasıyla iştirak dişlisine aktarır. Motorun hareket etmesi için vites kutusuna aktarım yapar.
Grup Mili
Üzerinde dişlileri tutan parçadır. Prizdirek rulmanı döndüğünde, grup mili onunla aynı anda harekete geçer ve yine hareket birlikte sonlanır.
Senkromeç
Senkromeçin görevi; dönüş hızları farklı olan vites dişlisi ve çıkış millerinin hız dengesini ayarlamaktır. Senkromeçle eşitlenen hız sürecinden sonra hareket, vites dişlisinden çıkış miline aktarılarak tekerleklere iletilir.
Geri Vites Sistemi
Geri viteste grup mili, geri vites dişlisinden aldığı hareketi farklı bir yöne çeker. Bu mekanizmada da iletimler ve eşitlemeler sekromeçlerle sağlanır.
Şanzıman ve Yakıt Tasarrufu
Şanzıman, araç sabit konumda olsa da motorun çalışır halde kalmasını sağlar. Eğer araç her durduğunda motor kapansaydı, marş motor her çalıştığında motor parçaları yüksek seviyeli bir sürtünmeyle çalışmaya başlardır. Bu da motor parçalarının sürtünmelere maruz kalmasına ve aracın fazla enerji harcayarak, fazla yakıt tüketmesine neden olurdu. Şanzıman duraklamalarda motorun açılıp kapanmasını önlediği için hem motoru korumaktadır hem de fazla yakıt tüketimini önlemektedir. Şanzıman sisteminin, aracın en ideal hızda seyretmesini sağlayan özelliği, yakıt tasarrufu edilmesinde de etkilidir.
Şanzıman arızalarında şanzımanın tamiri ya da tamamen değiştirilmesi gerekebilir. Kimi zaman da şanzıman yağının değiştirilmesi yeterli olabilmektedir. Chevrolet ve Opel yedek parça sitesi Generalopel.com web sitesinde aracınızın şanzıman arızalarında gerekli olabilecek komple şanzıman ve şanzıman yağı çeşitleri bulabilirsiniz. Online yedek parça konusunda uzman Generalopel.com web sitesinde Opel ve Chevrolet aracınızın modeline uygun orijinal ve yan sanayi şanzıman çeşitleri yer almaktadır. Opel şanzımanları ve Chevrolet şanzımanları, şanzıman yağı çeşitleri ve aracınızın ihtiyacı olan yedek parça çeşidinde en uygun fiyatlar için General Opel web sitesini takip edin, en tasarruflu siz olun.